Marcel, Frans schrijver, *10.7.1871 Auteuil, †18.11.1922 Parijs; zoon van rijke ouders. Proust studeerde rechten en frequenteerde tot ongeveer zijn vijfendertigste de mondaine salons en aristocratische kringen van Parijs.
Hevige astma-aanvallen dwongen hem steeds meer een teruggetrokken leven te gaan leiden. In deze eenzaamheid schreef hij zijn meesterwerk À la recherche du temps perdu (7 dln. 1913–27; 2 dln. in Ned. vertaling), waardoor hij als een van de grootste romanciers van de 20e eeuw geldt en qua betekenis en invloed naast Joyce en Kafka staat. In deze deels autobiografische roman over aristocratische en vooraanstaande kringen komt Proust door uiterst verfijnde zielsanalyses tot de conclusie dat de verloren tijd werkelijk teruggevonden kan worden. In minutieuze ontledingen van stemmingen en herinneringen fixeert Proust de indrukken uit het verleden.De roman bevat verder scherpzinnige milieubeschrijvingen, essays over kunst en andere onderwerpen, in buitengewoon ingewikkelde, soms eindeloos lange zinnen. Ander werk: Portraits de peintres (1896), Les plaisirs et les jours (1896), Pastiches et mélanges (1919). Uitgaven: Chroniques (1927), Corr. générale (6 dln. 1930–36), Lettres et conversations (1930), A un ami, 1903–22 (1948), Lettres à André Gide (1950), Jean Santeuil (1951), Corr. avec sa mère (1953), Corr. avec Jacques Rivière (1955), Lettres à Reynaldo Hahn (1956), L’indifférent (1977, postuum).
LITT. G.D.Painter, Marcel Proust (1966); A.Maurois, A la recherche de Marcel Proust (2e dr. 1970); G.Deleuze, Proust et les signes (2e dr. 1970); J.Y.Tadié, Proust et le roman (1971); C.Albaret, Monsieur Proust (1973); R.Bales, Proust and the middle ages (1975); V.E.Graham, Bibliogr. des oeuvres de M.Proust (1976).
