Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Pitt, (staatsman)

betekenis & definitie

William, de Jonge, Engels staatsman, *28 mei 1759 te Hayes (Kent), ♱23 januari 1806 te Putney (Londen); zoon van W.Pitt de Oude. Pitt werd in 1781 Lagerhuislid, steunde de oppositie tegen de oorlogvoering in Noord-Amerika en verzette zich tegen de parlementaire corruptie.

Van 1782—83 was hij kanselier van de schatkist, van 1783—1801 premier. Het tegenstrevende Lagerhuis zette hij naar zijn hand door het te ontbinden en zich direct tot de kiezers te wenden (die hem een flinke meerderheid bezorgden), waarmee hij een nieuwe fase in de parlementaire ontwikkeling inluidde. Pitt begon met hervormingen: hij ontnam de East India Company het bestuur over Voor-Indië (India Act), herzag het belastingstelsel, verlaagde de invoerrechten en sloot een voordelig handelsverdrag met Frankrijk (1786). De Franse Revolutie was voor hem eerst geen reden tot inmenging, maar na de Franse inval in de Zuidelijke Nederlanden lokte hij een Franse oorlogsverklaring uit (febr. 1793). Hij maakte nu alles ondergeschikt aan de beteugeling van de Franse machtsuitbreiding en was een drijvende kracht achter de Coalitie-Oorlogen. Verdere hervormingen werden afgewezen, democratische ideeën onderdrukt, de Habeas Corpus Act meermalen geschorst, en een door Frankrijk aangestichte Ierse opstand hard neergeslagen (1798).

Pitt streefde naar een unie met Ierland, maar moest aftreden toen een voorstel tot emancipatie van de rooms-katholieke Ieren werd afgewezen. Hij steunde de vredespolitiek van zijn opvolger Addington, maar veroordeelde na hervatting van de strijd diens slappe oorlogvoering. In 1804 teruggeroepen, werkte hij aan een grote coalitie tegen het Frankrijk van Napoleon. Het bericht van diens overwinning bij Austerlitz brak zijn zwakke gezondheid. LITT. P.W.Wilson, W.Pitt the Younger (1930); C.Petrie, W.Pitt (1935); D.G.Barnes, George III and W.Pitt (1939); J.Ehrman, The younger Pitt (1969).

< >