Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Pirandello

betekenis & definitie

Luigi, Italiaans schrijver, *28 juni 1867 te Girgenti (Agrigento), ♱10 december 1936 te Rome. Pirandello studeerde letteren, promoveerde te Bonn en doceerde vervolgens 25 jaar Italiaanse letterkunde te Rome.

In 1925 richtte hij in Rome het Teatro dell’Arte op en vormde een eigen toneelgroep (o.a. met de beroemde Marta Abba en Ruggero Ruggeri), waarmee hij van 1925—28 door Europa en Amerika zwierf en zijn toneelstukken opvoerde. In 1934 kreeg hij de Nobelprijs voor letterkunde. Hij schreef 246 novellen, zeven romans en vele toneelstukken. Aan deze laatste dankt Pirandello vooral zijn roem. De tegenstelling tussen schijn en waarheid en het wezen van de mensen en dingen, het conflict tussen het steeds veranderende leven en de vaste vorm die men eraan zou willen geven, vormen de problemen waarmee Pirandello worstelt en waarop het pirandellisme berust. In zijn novellen en toneelstukken (waarvan de intrige meestal aan de novellen ontleend is) dwingt hij dikwijls zijn figuren de maskers van hun dagelijkse gewoonten te laten vallen.

Maar onder zijn dialectiek schuilt een diep menselijk gevoel en een fijnzinnige humor. Zijn stijl is sober, zijn dialoog soms cerebraal, maar meestal sprankelend en levendig. Verscheidene van zijn stukken werden in Italië en Amerika verfilmd. Werken: romans: L’Esclusa (1901), I vecchi e i giovani (1913), II fù Mattia Pascal (1914), Si gira (1916), Uno, nessuno, centomila (1926), Novelle per un anno (heruitg. 1938); toneel: Lumìe di Sicilia (1913), II berretto a sonagli (1916), Liolà (1916), Pensaci, Giacomino! (1916), II piacere dell’onestà (1917), Ma non è una cosa seria (1918), Cosi è se vi pare (1918; Ned. vert.), L’uomo, la bestia e la virtu (1919), La signora Morli una e due (1920), Come prima, meglio di prima (1921), Sei personaggi in cerca d’autore (1921; Ned. vert.), Vestire gli ignudi (1922; Ned. vert.), Enrico IV (1922; Ned. vert.), La vita che ti diedi (1923; Ned. vert.), Ciascuno a suo modo (1924), Come tu mi vuoi (1930), Quando si è qualcuno (1934). Uitgaven: Tutte le opere teatrali (10 dln. 1930—39), Tutte le opere (6 dln. 1956—60), Tutti i romanzi (1959).

LITT. T.Bishop, Pirandello and the French theatre (1960); Max Nord, L.Pirandello (1962); G.Giudice, L.Pirandello (1963); F.Rauhut, Der junge Pirandello (1964); G.Cambon, Pirandello (1967);C.Vicentini, L’estetica di Pirandello (1970); L.Lugnani, Pirandello, letteratura e teatro (1970); R.Alonge, Pirandello tra realismo e mistificazione (1972).

< >