eigenlijk: Philippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim, Duits medicus en filosoof, *14.11.1493 Einsiedeln (Zw.), ♱24.? .1541 Salzburg. Paracelsus was in 1526 chirurg te Straatsburg, van 1527-28 hoogleraar te Bazel; daarna leidde hij een zwervend leven.
Paracelsus was van belang voor de beginnende Duitse natuurfilosofie. Hij raakte meer dan zijn voorgangers bij de deformatie betrokken. Paracelsus keerde zich tegen de alchemie en formuleerde een nieuwe ‘elementenleer’, uitgaande van zwavel, kwik en zout als basisprincipes. Paracelsus gaf een grondige beschrijving van de syfilis en de bestrijding daarvan mt kwikpreparaten en beschreef de toepassing van mineralen en (al)chemische stoffen ten dienste van de geneeskunde. Hij introduceerde het beginsel Archaeus (natuurgeneeskracht), waarmee een eind kwam aan de theorie van de speculatieve krachten van Galenus en het lokale, ontologische ziektebegrip werd ingevoerd. Paracelsus’ therapie was de homeopathie. Uitgave: Bücher und Schriften, door K.Goldammer (1971-77).
LITT. R.M.Blaser, Paracelse et sa conception de la nature (1950); L.Goldammer, Paracelsus (1952); A.Vogt, Paracelsus (1957); W.Pagel, Paracelsus (1958); E.Kaiser, Paracelsus in Selbstzeugnissen und Bilddokumenten (1969).
