m. (-s), persoon die in oorlogstijd vergrijpen heeft begaan jegens het oorlogsof volkenrecht of tegen de menselijkheid.
Ten aanzien van oorlogsmisdadigers erkende Duitsland in art. 228 van het Verdrag van Versailles van 1919 het recht van de geallieerde geassocieerde mogendheden om personen, beschuldigd van vergrijpen tegen de oorlogswetten en -gebruiken, voor hun militaire rechtbanken te brengen en, indien schuldig, te straffen. Duitsland moest de bedoelde personen aan de geallieerde en geassocieerde mogendheden uitleveren, alsook alle stukken die voor het onderzoek van nut zouden kunnen zijn. Na de Tweede Wereldoorlog zijn tal van Duitse en Japanse oorlogsmisdadigers berecht en veroordeeld. Op 30.10.1943 kwam de Moskoudeclaratie tot stand, ondertekend door Roosevelt, Churchill en Stalin, waarbij de bestraffing van Duitse oorlogsmisdadigers werd geregeld, die zou geschieden in de landen waar de oorlogsmisdrijven hadden plaatsgehad en naar het aldaar geldend recht. Op 8.8.1945 is te Londen een overeenkomst gesloten tussen Groot-Brittannië, de VS, Frankrijk en de USSR, waarbij een Internationale Militaire Rechtbank werd ingesteld voor de berechting van de belangrijkste oorlogsmisdadigers van de Europese Asmogendheden. Andere staten konden later toetreden, hetgeen 19 staten deden (o.a.
Nederland en België in 1945). Alleen de oorlogsmisdadigers die hun daden niet tot een bepaald grondgebied hadden beperkt, werden door de internationale rechtbank berecht (-Neurenberg, Proces van). Voor wat betreft de vervolging en de berechting door nationale instanties van oorlogsmisdadigers uit de Tweede Wereldoorlog ontstond in de jaren zestig de situatie dat volgens de meeste nationale rechtstelsels het recht tot vervolging reeds was verjaard of spoedig zou verjaren. Om dit te voorkomen heeft de VN op 26.11.1968 een resolutie aanvaard inzake een ontwerpverdrag betreffende de niet-toepasselijkheid van verjaringstermijnen ten aanzien van oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid. In Europees verband is terzake van hetzelfde onderwerp nog een tweede Conventie gesloten op 25.11.1974. Deze conventie is tot nog toe (1979) slechts door Frankrijk bekrachtigd. In Nederland bevat de wet van 8. 4.1971 (Stb. 210) regels hieromtrent.
In België geldt een verjaringstermijn van 10 jaar voor het instellen van een publieke vordering tot vervolging van misdadigers. Er is geen bijzondere wet die daarvan afwijkt voor oorlogsmisdadigers. Zelfs indien België de Conventie van 1974 zou bekrachtigen, kan er dus geen gevolg aan gegeven worden, aangezien die conventie niet geldt voor misdaden die in 1974 reeds waren verjaard.
LiTT. M.W.Mouton, Oorlogsmisdrijven en het internationale recht (1974); R.K.Woetzel, The Nuremberg trials in internat, law (1960); V.V.Pella, La guerre-crime et les criminels de guerre (1964); C.F.Rüter, Oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid en hun verjaring (in: Tijdschr. voor Strafrecht, 1970); R.H.Miller, The convention on the non-applicability of statutory limitations to war crimes and crimes against humanity (in: Am. Journ. of Intern. Law, 1971).
