m. (-en) en o. (als stofnaam), variëteit van het mineraal chalcedoon, die de bandagaten omvat, waarvan de lagen vlak lopen of regelmatig zwak gebogen zijn.
Onyx is door zijn eigenschappen geschikt voor de vervaardiging van cameeën. Voor dat doel werd het door de Romeinen veel gebruikt. Naar de kleur van de afwisselende lagen noemt men de zwartwitte variëteit onyx, de grijswitte chalcedoononyx en de roodwitte karneoolonyx. In de siersteenhandel noemt men calcietaggregaten met een tekening van kronkelende evenwijdige lagen, ontstaan tengevolge van afzetting in de vorm van stalagmieten of als travertijn, onyxmarmer of mexican onyx; beter is de naam onyxcalciet.
