groep van zuidelijke Bantoetalen. Tot het Ngoeni behoren het Xhosa (2,5 mln. sprekers), het Zoeloe (3 mln. sprekers) en het Swazi (1 mln. sprekers).
Het Ngoeni beslaat van oudsher een brede strook langs de zuidoostelijke Afrikaanse kust van East London tot aan de grens met Mozambique, maar tegenwoordig worden Ngoeni-dialecten ook in alle industriële centra van Zuid-Afrika gesproken. Er bestaat een betrekkelijk omvangrijke litteratuur in het Zoeloe en in het Xhosa. De taalkundige studie van het Nguni is al vroeg in de 19e eeuw begonnen. Morfologisch heeft het alle kenmerken van een Bantoetaal, maar fonologisch onderscheidt het zich door een bijzonder rijk systeem van medeklinkers, waaronder vooral de clicks opvallen.
