m. (—pen), tekenlap, model, voorbeeld waarnaar de meisjes het merken leerden; (ook) stuk stof waarop de kinderen merkletters, figuren en randjes leerden borduren.
Oorspronkelijk was een merklap een lap waarop, eerst in vlechtsteek, later in kruissteek, letters werden geborduurd, waarmee men huishoudgoed en kledingstukken merkte. De oudst gedateerde van deze letterdoeken stamt uit 1611 (Opperdoes), maar zij verraden door hun techniek een veel oudere afkomst. Naast letters werden weldra in de rand afbeeldingen aangebracht, ontleend aan huisraad, boerenbedrijf, scheepvaart, dierenrijk, bijbel, terwijl de levensboom bijna nooit ontbreekt.
Bovendien treft men spreuken, jaartal, naam van de maakster en haar leeftijd erop aan. Reeds in de 16e eeuw verschenen in Duitsland boeken met voorbeelden. In Nederland is in de jaren zestig streeksgewijs een uitgebreid onderzoek naar de merklap ingesteld, waarbij veel onbekend materiaal aan het licht is gekomen en tevens het maken van merklappen nieuwe impulsen heeft gekregen.
LITT. A.Meulenbelt-Nieuwburg, Merklapmotieven en hun symboliek (1974).
