Jules, eigenlijk: Guilio Mazzarini, Frans kardinaal en staatsman, *14.7.1602 Pescina (Abruzzen), ♱9.3.1661 Vincennes. Mazarin studeerde rechten in Spanje, kwam in 1624 in pauselijke dienst als officier, vervulde voor de paus een aantal diplomatieke missies en onderhandelde in 1630 met de Franse eerste minister kardinaal Richelieu.
In 1634 werd hij benoemd tot buitengewoon nuntius in Frankrijk; in 1639 kwam hij officieel in Franse dienst. Hij vervulde opnieuw diplomatieke missies, en werd in dec. 1641 kardinaal. Richelieu, die zijn beschermheer was, wees Mazarin aan als zijn politieke opvolger (1642). Na de dood van LodewijkXIIIm (1643) kreeg Mazarin, die een intieme verhouding had met de regentes Anna van Oostenrijk, de leiding in staatszaken en de zorg voor de opvoeding van Lodewijk XIV. Van 1643-48 hield Mazarin zich in de buitenlandse politiek vooral bezig met het beëindigen van de oorlog tegen de Oostenrijkse Habsburgers, wat leidde tot de Westfaalse Vrede (1648). Het ongenoegen over zijn heerschappij (blijkens de talrijke spotdichten, de mazarinades) en over de zware belastingdruk kwam tegelijkertijd tot uitbarsting in een burgeroorlog, de Fronde.
Het hof moest Parijs ontvluchten en Mazarin week tweemaal naar Keulen uit. Hij wist de verschillende facties onder zijn tegenstanders tegen elkaar uit te spelen, kreeg de steun van de bourgeoisie en regeerde na 1653 oppermachtig. In verbond met de Engelse lord-protector O.Cromwell zette hij de strijd tegen Spanje voort. In 1659 kon hij de voordelige Vrede van de Pyreneeën sluiten, waarbij hij het huwelijk van de Spaanse infante Maria Theresia met Lodewijk XIV bedong. In deze jaren vergaarde Mazarin een groot vermogen; hij organiseerde de Bibliothèque Mazarin, stichtte het Collége des Quatre-Nations en legde een waardevolle kunstverzameling aan. Mazarin behield de politieke leiding tot zijn dood, waarna Lodewijk XIV op Mazarins aanraden geen eerste minister meer aanstelde.
Uitgave: Lettres du card. Mazarin pendant son ministère, door A.Chéruel en G.dAvenel (9 dln. 1872-1906).
LITT. J.Villam, Mazarin homme dargent (1956); G.Mongredien (red.), Mazarin (1959); M.N. Grandmesnil, Mazarin, la Fronde et la presse (1967); W.F.Church (red.), The impact of absolutism in France. Natural experience under Richelieu, Mazarin and Louis XIV (1969); R.Bonney, Polit. change in France under Richelieu and Mazarin(1978).
