Juan de, Spaans rooms-katholiek geestelijke en historicus, *1535 Talavera, †16.2.1624 Toledo. De Mariana was jezuïet.
Hij schreef een uitgebreide geschiedenis van Spanje en Portugal (eerst in het Latijn, later aanzienlijk bewerkt in het Spaans). Volgens De Mariana ontstond de staat door een verdrag tussen vorst en volk. Dit impliceerde dat de monarch aan wetten gebonden diende te zijn en dat tirannen afgezet of eventueel gedood dienden te worden. Deze leer, waarmee De Mariana behoort tot de monarchomachen, werd beschouwd als de oorzaak van de moord op de Franse koning Hendrik IV(1610). In een ander werk stelde De Mariana zich zeer kritisch op tegenover de jezuïeten. Werken: De rege et regis institutione libri tres (1599), Historiae de rebus Hispaniae (30 dln. 1605), Discurso de los grandes defectos que hay en la forma de gobierno de los Jesuitas (1626).
LITT. G.Kohier, J.de Mariana als politischer Denker (1938).
