Engels medicus en filosoof, *(ged. 20 november)1670 te Rotterdam, ♱21 januari 1733 te Hackney; van Franse afkomst. De Mandeville, die het naturalisme van Hobbes overeenkomstig de geest van de Verlichting in praktische zin omwerkte, tekende in The fable of the bees (in 1705 uitgegeven onder de titel The grumbling hive) hoe een bijenstaat bloeide, zolang daarin egoïsme (eerzucht, ijdelheid, bedrog, zwelgerij enz.) heerste, maar in verval geraakte, toen onbaatzuchtigheid en zuivere deugd tot principes verheven werden.
Egoïstische motieven drijven de mensheid tot cultuur. De Mandeville werd vervolgd wegens de zgn. immorele strekking van zijn boek. Ook zijn latere werken, Free thoughts on religion (1720) en A search into the nature of society (1723) gaven veel aanstoot. Uitgave: The grumbling hive, door F.B.Kaye (2 dln. 1957).LITT. F.Grégoire, Mandeville (1947); P.Harth, B.de Mandeville, The fable of the bees (1970).
