Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Mably

betekenis & definitie

Gabriel Bonnot de, Frans publicist, *14.3.1709 Grenoble, †23.4.1785 Parijs; broer van de filosoof Étienne Bonnot de Condillac. De Mably was rooms-katholiek geestelijke en werd in 1742 secretaris van zijn oom, minister kardinaal De Tencin.

Hij bestreed de toen geldende leer van de fysiocraten, bepleitte afschaffing van particulier eigendom en ontkende de bestaanbaarheid van rechtvaardige wetten, met als gevolgtrekking dat alleen opstand het volk uit zijn knechtschap zou kunnen bevrijden. In 1771 werd hij met J.J.Rousseau naar Polen uitgenodigd om een grondwet voor dit land op te stellen, wat resulteerde in zijn Gouvernement de la Pologne (1781). De theorieën van De Mably, die als voorloper van het communistisch socialisme kan gelden, zijn gedurende de Franse Revolutie van invloed geweest op Babeuf c.s.Werken: Parallèle des Romains et des Français par rapport au gouvernement (2 dln 1740), Le droit public de l’Europe (2 dln. 1748),Entretiens de Phocion sur le rapport de la morale avec la politique (1763), Doutes proposés aux philosophes économistes sur l’ordre naturel et essentiel des sociétés politiques (1768), De la législation ou principes des lois (1776).

Uitgaven: Oeuvres posthumes, door G.Arnoux (14 dln. 1794—95); Scritti politici, door A.Maffey (1961).

LITT. E.A.Whitfield, G.B.de Mably (1930); R. Galliani, L’abbé de Mably et l’histoire au XMIIIe siècle (diss. 1965); L.Lehmann, Mably und Rousseau (1975).

< >