Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

Lange, Friedrich Albert

betekenis & definitie

Duits filosoof, *28.9.1828 Wald, ♱21.ll.1875 Marburg. Lange werd vooral bekend door zijn Geschichte des Materialismus (1866).

Sinds 1873 was hij hoogleraar te Marburg. Samen met Helmholtz is hij een vertegenwoordiger van het fysiologisch neokantianisme. Hij wijst zowel de speculatieve metafysica als de materialistische filosofie af. Inzover de metafysica een objectieve kennis wil bieden van de wereld als geheel, berust zij volgens Lange op zelfbedrog. In feite kan men slechts brokstukken van deze wereld kennen. De wereld als geheel kan men enkel dichten.

De speculatieve filosofie hoort dan ook, samen met religie en kunst, tot de wereld van de Dichtung. Het materialisme van zijn kant is fout wanneer het de ambitie heeft filosofie te zijn: het geldt enkel in methodisch opzicht, nl. als stelregel voor specifiek natuurwetenschappelijk onderzoek. De grondbegrippen van het materialisme (materie, atoom, kracht) verwijzen niet naar op zichzelf bestaande dingen, maar zijn wetenschappelijke hulpbegrippen, door de mens uitgedacht om voor zichzelf de wereld verstaanbaar te maken.

Werken: Die Grundlagen der mathematischen Psychologie (1865), Die Arbeiterfrage (1865), Die Geschichte des Materialismus (2 dln. 1866; herdr. 1974). Uitgave: Briefe und Leitartikel 1862—75, door G.Eckert (1968).

LITT. H.Vaihinger, Die Philosofie des Als-Ob (1911); J.Knoll (red.). Lange. Pädagogik zwischen Politik und Philosophie (1975); J.Knoll en J. Schoeps, F.A.Lange (1975).

< >