v./m. (schaven), (ook: koienploeg), ploegvormig werktuig voor het gemechaniseerd winnen van steenkool.
(e) De kolenschaaf wordt door middel van kettingen langs een lang kolenfront (150 —250 m) gesleept. De honderden kilogram zware schaaf wordt gewoonlijk geleid door de versterkte rand van de buigzame sta len transporteur die de gewonnen kolen af voert. De schaaf rukt de kolen los uit het onderste deel van de laag, terwijl de bovenste kolen vanzelf in de transporteur vallen. Persluchtcilinders of hydrauli sche cilinders drukken de transporteur tegen het front aan om de vooruitgang te volgen en de schaaf met een voldoende kracht in de kool te doen bin nendringen. Bij iedere doorgang dringt de schaaf 2—7 cm in de kolen. Deze methode is zeer produk tief en heeft in Nederland en in België het grootste aandeel gehad in de mechanisatie van de steenkool winning. Zij is echter niet toepasselijk in zeer harde kolen, en het vloergesteente mag niet te zacht of on regelmatig zijn.
