Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

interstellaire wolk

betekenis & definitie

wolk van →interstellaire materie. Zij komen vooral dicht bij het Melkwegvlak voor.

Stofwolken worden waargenomen als globulen of als donkere nevels (b.v. de Kolenzak). Een wolkencomplex heeft gemiddeld een diameter van 40 pc (120 lichtjaar) en een totale massa aan gas en stof van 100000 zonmassas. Voor een grote wolk is dit 4 pc resp. 2000 zonsmassas, voor globulen ligt dit van 1—0,05 pc resp. 60—0,2 zonsmassas. Een donkere wolk zal haar massa verdubbelen door het aantrekken van stof en gas uit de omgeving in gemiddeld 200 mln. jaar.

Gaswolken kunnen bestaan uit neutrale waterstof (de →H I-gebieden) of uit geïoniseerde waterstof (H 11). Er bestaan compacte H II -gebieden met een diameter van ca. 0,04 pc; deze zijn omringd door dikke donkere nevels en daardoor optisch niet waar te nemen, ze zijn wel goed te zien met radiostraling. De optisch zichtbare H n-gebieden (b.v. deNoordAmerika-nevel) hebben een diameter van ca. 4 pc, ook deze zijn goed waarneembaar in het radiogebied. Dan bestaan er nog de zeer grote H II-gebieden met een diameter van ca. 400 pc. Deze worden vaak gevonden dicht bij het Melkwegvlak als kernen van sterke concentraties H I. Tal van spiraalnevels vertonen waarneembare H II-gebieden, b.v. de 30Doradusnevel in de Grote Magellaanse Wolk. In de Melkweg liggen deze reuzen H II-gebieden op 4—5 kpc van het Melkwegcentrum, zij zijn optisch niet te zien (door verduistering).

< >