confederatie van Aziatische stammen die in de 18e en 17e eeuw v.C. in Egypte hebben geheerst. De naam Hyksos betekent niet, zoals door →Manetho en →Flavius Josephus werd beweerd, herderskoningen, maar waarschijnlijk: vorsten van vreemde landen.
De Hyksos vestigden zich na 2000 v.C. op vreedzame wijze in de Nijldelta. Naarmate het centrale Egyptische gezag zwakker werd, wisten zij hun gezag snel over een groot gebied uit te breiden. Een belangrijk hulpmiddel bij de onderwerping van Noord-Egypte was voor hen de strijdwagen, die tot dan toe in Egypte onbekend was. Ca.1720 v.C. bezetten zij de stad Tanis en in 1674 v.C. Memfis. De laatste farao’s van de 13e dynastie en die van de 14e regeerden nauwelijks meer dan in naam; ca.1680 v.C. trokken de Hyksos het koningschap geheel aan zich.
In het algemeen namen zij de Egyptische cultuur over; zij bevorderden de verering van hun lokale god Seth. In Zuid-Egypte was de macht van de Hyksos veel geringer. In Thebe bleef een inheemse dynastie aan het bewind, die na 1650 v.C. haar invloed wist te vergroten en na langdurige strijd tenslotte de Hyksos verdreef (1580 v.C.). Invloeden van de Hyksos zijn o.a. te bespeuren in Syrië en Palestina.LITT. Z.Mayani, Les Hyksos et le monde de la bible (1956); J.van Seters, The Hyksos, a new investigation (1966).
