Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

hydraulische koppeling

betekenis & definitie

(ook: vloeistof koppeling), askoppeling waarbij gebruik wordt gemaakt van de kinetische energie van een vloeistof, terwijl de vloeistof tevens de koppelingsfunctie tussen krachtbron en aangedreven werktuig vervult. De hydraulische koppeling bestaat voornamelijk uit een rotor die vast op de gedreven as is bevestigd en een (pomp)waaier, die via de aandrijfas door een krachtbron, b.v. een elektromotor, wordt aangedreven.

Door de hoge omwentelingssnelheid van de pompwaaier zal de olie door de schoepen meegevoerd worden en zich verzamelen in de leiring en dan door de centrifugale kracht tegen de schoepen van de rotor geslingerd worden. Hierbij draagt de olie de kinetische energie aan de rotor over en verliest daardoor snelheid, valt zij naar beneden en wordt weer opgevangen door de pompwaaier waarbij opnieuw bewegingsenergie aan de olie wordt toegevoerd, waardoor een oliekringloop ontstaat tussen pompwaaier, leiring en rotor. Er ontstaat een evenwichtstoestand tussen pompwaaier en rotor, waarbij echter de omwentelingssnelheid van de rotor kleiner is dan die van de waaier. Dit is nodig omdat slechts energieoverdracht plaatsvindt indien de centrifugaalkracht in de waaier groter is dan die in de rotor. De rotor wil achterblijven ten opzichte van de waaier, welk achterblijven, evenals bij riemoverbrengingen (het achterblijven van een riem ten opzichte van zijn schijf), slip wordt genoemd. Door wijziging in de olievulling van de hydraulische koppeling kan de slip beïnvloed worden.

De slip (normaal 2—3 %) is bij een constante hoeveelheid olie afhankelijk van de omwentelingssnelheid, het over te brengen draaiingsmoment en de grootte van de koppeling. De schoepen van de waaier en de rotor zijn meestal vlakke radiale ribben. Het aantal schoepen is in het algemeen groter dan bij andere hydraulische roterende machines om een zo groot mogelijk draaiingsmoment over te brengen. Toch is het wrijvingsverlies bij optimaal bedrijf ondanks de grotere schoepenoppervlakte zeer gering.Grote voordelen van de hydraulische koppeling zijn vooral het geleidelijk, stootvrije aanlopen en de mogelijkheid om door het veranderen van de draaiingsrichting van de motor een sterke en soepele remwerking uit te oefenen. Verder geeft de hydraulische koppeling een beveiliging tegen zware overbelasting van het aan te drijven werktuig. Het draaiingsmoment dat overgebracht kan worden, is afhankelijk van de capaciteit van de vloeistofoverbrenging; bij plotseling zware overbelasting loopt het over te brengen koppel op tot het zgn. uitvalkoppel wordt bereikt waarbij de hydraulische koppeling afslaat. Als vloeistof wordt bij normaal bedrijf minerale olie gebruikt van ~4,5 °E (graden Engler) bij 50 °C, bij continu bedrijf echter minerale olie van ~9 °E bij 50 °C. De olie mag niet schuimen, niet taai zijn, geen corrosie veroorzaken en moet bestand zijn tegen temperatuurwisselingen.

< >