Ned. filosoof en psycholoog, 17.4.1857 Ferwerd, ♱18.2.1930 Groningen. Heymans studeerde te Leiden en Freiburg im Breisgau.
In 1890 werd hij hoogleraar te Groningen. Heymans verdedigde (als hypothese) het zgn. psychisch monisme, waarin geleerd wordt dat de werkelijkheid in laatste instantie tot bewustzijnsprocessen kan worden herleid. Ofschoon veel van zijn argumenten achterhaald zijn, is zijn methodische aanpak (geen absolute, maar een hypothetische, inductieve metafysica) nog steeds actueel. In de psychologie richtte Heymans zich voornamelijk op de ➝typologie, die hij baseerde op drie grondkenmerken: emotionaliteit, activiteit en geneigdheid om onmiddellijk (primair) of met uitstel (secundair) te reageren. Zijn nadere onderzoekingen (steunende op grote enquêtes) resulteerden in de onderscheidingen van acht typen. Heymans stichtte in 1893 te Groningen het eerste Ned. psychologisch laboratorium.
Werken: Psychologie der Frauen (1910), Einführung in die Ethik (1914), Einführung in die Metaphysik (3e dr. 1921), Gesetze und Elemente des Wissensch. Denkens (4e dr. 1923), Inleiding tot de speciale psychologie (2e dr. 1932).LITT. H.J.Brugmans, G.Heymans (1942); J.J. Poortman, Heymans als parapsycholoog (1957).
