v., meningitis, een ontsteking in de weke hersenvliezen (pia mater en arachnoïdea).
(e) Hersenvliesontsteking kan op velerlei manieren ontstaan: door voortgeleide ontsteking uit de schedelbeenderen; als gevolg van een middenoorontsteking; als complicatie van infectieziekten als roodvonk, longontsteking, tyfus, enz.; als zelfstandige infectieziekte, de zgn. epidemische hersenvliesontsteking of nekkramp; als gevolg van tuberculose of syfilis; als complicatie bij virus-infectieziekten zoals mazelen en bof. De verschijnselen van hersenvliesontsteking zijn niet steeds specifiek, zoals koorts en polsversnelling. Is de ontsteking etterig van karakter, dan zal door de ophoping van etter binnen de schedel een stuwing (→hersenzwelling) ontstaan. Als gevolg van een toestand van prikkeling van de hersenvliezen door de hersenvliesontsteking ontstaat een stijfheid van de nekspieren, die zo sterk kan zijn dat de hals niet gebogen kan worden, en het hoofd naar achteren gebogen wordt gefixeerd (nekkramp). Als gevolg van de hersenstuwing treedt bewusteloosheid op. Hersenvliesontsteking was tientallen jaren steeds een dodelijke ziekte; met de moderne antibiotica kan men de infectie meestal afdoende bestrijden. Indien de infectie zich tot de hersenvliezen beperkt, en niet de hersenen zelf aantast, kan volledig herstel optreden.
