een rechtsmiddel tegen vrijheidsberoving, ontstaan in Engeland (→Habeas Corpus Act). In art. 5, lid 4 van de →Europese Conventie voor de Rechten van de Mens is de habeas corpus opgenomen als recht om bij de onafhankelijke rechter voorziening te vragen om op korte termijn te beslissen over de wettigheid van de gevangenhouding en indien deze onrechtmatig is invrijheidstelling te bevelen.
De Europese Commissie voor de Rechten van de Mens heeft met betrekking tot Nederland beslist dat art. 5, lid 4 niet is geschonden indien bij detentie ter voorkoming van deportatie geen rechterlijke voorziening gevraagd kan worden. Voor België is uitgemaakt dat de beroepsprocedure voor de Raad van State te traag is om aan art. 5, lid 4 te voldoen. In Nederland heeft volgens de jurisprudentie art. 5, lid 4 geen rechtstreekse werking, d.w.z. de rechter kan aan deze bepaling géén rechtstreekse beoordelingsbevoegdheid ontlenen buiten de nationale wetgever om.
