Wasa (1523—60), *12.5.1496 Lindholmen, ♰29.9.1560 Stockholm. Gustaaf werd in 1518 door de Deense koning Christiaan II met enkele andere jonge Zweedse edellieden in Kopenhagen gegijzeld, ontsnapte in 1519 naar Lübeck en trachtte in 1520 vergeefs in Gotland een boerenopstand te ontketenen, nadat zijn vader met verscheidene andere edelen te Stockholm was terechtgesteld door de Deense koning.
Meer succes had Gustaaf met de organisatie van het anti-Deense verzet in Dalarne, van waaruit hij steeds meer aanhang kreeg. De Denen werden verslagen en de Rijksdag verhief Gustaaf in 1523 tot koning. De voor zijn succesrijke strijd onmisbare maritieme hulp van de Hanze had het land in de schuld gestoken: een zwaarwegend motief voor de secularisatie van de kerkelijke goederen (1527), waarop in 1529 de doorvoering van de Reformatie volgde. In 1544 verklaarde de Rijksdag de Zweedse Kroon erfelijk in het geslacht Wasa. Gustaaf slaagde er in het Zweedse bestuur en het leger te verbeteren en de inkomsten van de Kroon aanzienlijk op te voeren. Hij geldt in Zweden als bevrijder en nationale held.LITT. H.Holmquist, Die schwedische Reformation (1925); O.Brandt, Der Freiheitskampf Schwedens unter Gustav Wasa (1931);I.Savlenius, Gustaf Vasa (1963); M.Roberts, The early Vasas (1968).
