Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

Ghiberti

betekenis & definitie

Lorenzo, Italiaans beeldhouwer, schilder en goudsmid, *1378 Florence, ♱l.12.1455 Florence; leerling van zijn stiefvader, de goudsmid Bartoluccio di Michele (Bartolo). Ghiberti was als schilder te Rimini werkzaam.

In 1401 werd hij bekroond in de wedstrijd, uitgeschreven voor het vervaardigen van het tweede paar bronzen deuren voor het baptisterium te Florence (F.➝Brunelleschi). Zijn uitgewerkt model van een van de panelen, het Offer van Abraham, bleef bewaard (Museo Nazionale, Florence). Van 1403-24 werkte hij aan deze bronzen deuren met voorstellingen van het leven van Christus; 28 vakken waarop grote aantallen personages, soms gestoffeerd door landschappen, in reliëf voorkomen. De deuromlijsting vertoont o.a. bladwerk, vruchten en kleine beelden. Ghiberti’s atelier werd de voornaamste werkplaats voor de opleiding van de nieuwe generatie Florentijnse renaissancekunstenaars. Voor de Florentijnse kerk Or San Michele vervaardigde hij drie heiligenbeelden, Johannes de Doper (1419), Matteüs (1422) en Stefanus (1428 ?); het zijn de eerste grote beelden die sedert de oudheid in brons gegoten werden.

Ghiberti ontwierp ook een derde paar bronzen deuren (met paradijsvoorstellingen) voor het baptisterium (1425-52), ditmaal met tien vakken, die scènes uit het OT voorstellen. In zijn eerste stel deuren was hij nog gebonden aan de gotische traditie; in deze deuren toont hij zich ontwikkeld te hebben tot volledig renaissancekunstenaar. De voorstellingen met gracieuze figuren, monumenten en vergezichten zijn gebeeldhouwde schilderijtjes die door de consequente toepassing van het perspectief een grote dieptewerking hebben. Ook de deuromlijsting met realistisch opgevatte dieren tussen planten, kleine beeldjes en koppen vormt een typerend voorbeeld van renaissancekunst.Ghiberti vervaardigde voor de dom te Siena twee reliëfs van de doopvont, voorstellende Johannes de Doper voor Herodes en de Doop van Christus (aan deze doopvont werkten o.a. mee ➝Donatello en Jacopo della ➝Quercia) alsmede het grafmonument van de H. Zenobius in de dom van Florence. Ghiberti is de eerstbekende Italiaanse verzamelaar van antieke beeldhouwwerken.

Ook schreef hij een kunsttheoretisch traktaat Icommentarii, gepubliceerd door J.von Schlosser (2 dln. 1912). litt. L.Planiscig, L.Ghiberti (2e dr. 1944); L.Goldschneider, L.Ghiberti (1949); R.Krautheimer, L.Ghiberti (1956); M.Wundram, L.Ghiberti (1963); R.Krautheimer, Ghiberti’s bronze doors (1971).

< >