Ned. AMvB van 23.5.1953, Stb. 237.
Deze maatregel bevat concrete regelingen ter uitvoering van de Beginselenwet Gevangeniswezen en geldt voor huizen van bewaring, gevangenissen, rijkswerkinrichtingen en rijksinstellingen voor ter beschikking van de regering gestelden. Zo wordt daarin geregeld de positie van de directie, de commissie van toezicht (bestaande uit onafhankelijke burgers ter controle van de penitentiaire inrichting), de gestichtsraad (bestaande uit directie en stafleden), het regime, de materiële, geestelijke, geneeskundige en maatschappelijke verzorging, de arbeid en het arbeidsloon, recreatie, tucht, briefwisseling, bezoek en overplaatsing naar een andere inrichting. Behalve in de Gevangenismaatregel zijn nog veel regels te vinden in het huishoudelijke reglement, dat door de minister van Justitie van iedere penitentiaire inrichting afzonderlijk wordt opgesteld en in de ministeriële circulaires. Het Belg. Algemeen Reglement van de Strafinrichtingen (KB 21.5.1965) is met de gevangenismaatregel vergelijkbaar.
