Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

geboortencijfer

betekenis & definitie

o. (-s), het cijfer dat de verhouding aangeeft van het aantal levendgeborenen tot het totaal aantal inwoners van een bepaald gebied in een bepaalde periode (meestal een jaar).

(e) Gewoonlijk wordt deze verhouding uitgedrukt in promille (‰). Het verschil tussen het geboortencijfer en het →sterftecijfer noemt men het geboortenoverschot. Gewoonlijk is dit positief en neemt de bevolking toe, al zijn gevallen van een negatief geboortenoverschot bekend. Het bezwaar van het geboortencijfer als demografisch gegeven is gelegen in het feit, dat de totale bevolking ook degenen omvat die niet aan de voortplanting deelnemen, zoals ongehuwden, jongeren en bejaarden. Aanwezigheid van grote aantallen van deze groepen in een bepaalde samenleving kan ertoe leiden dat het geboortencijfer daalt, hoewel de vruchtbaarheid op zichzelf constant blijft of zelfs toeneemt. De demograaf gebruikt daarom bij voorkeur het begrip (huwelijks-)vruchtbaarheid.

Daaronder wordt verstaan het aantal levend geborenen per 100 (gehuwde) vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Deze laatste wordt meestal van 15–50 jaar gesteld. Bij de studie van de toeof afneming van een bevolking wordt voorts wel gebruik gemaakt van de →netto-vervangingsfactor. →demografie.

< >