Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 29-06-2020

Galenus

betekenis & definitie

Claudius, Grieks-Romeins geneeskundige, *129 Pergamon, †201 Rome. Galenus studeerde geneeskunde te Smyrna, Korinthe, Alexandrië, later te Rome.

Drager van het leven en van de levenskrachten was volgens hem het pneuma, dat in drie vormen voorkomt: het pneuma psychikon, zoötikon en physikon. Het eerste zetelt in de hersenen en verbreidt zich langs de zenuwen door het lichaam; het tweede bevindt zich in het hart en de slagaderen, het dient voor de bloedbeweging en de warmte; het derde is in de lever gezeteld en gaat door de aderen in het lichaam. Alle orgaanfuncties zijn aan deze drie principes ondergeschikt. Van de ongereptheid en de doelmatige hoeveelheid van het pneuma hangt de gezondheid af. Naast het pneuma spelen de lichaamsvochten een belangrijke rol. Galenus onderscheidde drie hoofdorganen: de lever, het hart en de hersenen.

In de lever wordt het bloed bereid, door de chylus wordt het voedsel uit de darm naar de lever toegevoerd. Het hart is het orgaan van de warmte, waar tevens een ritmische beweging van het bloed onderhouden wordt. De hersenen zijn het centraal orgaan van het denken. Verder onderscheidde hij vier lichaamssappen: bloed, slijm, gele gal en zwarte gal. Op de menging daarvan berust het temperament.Galenus is gedurende vele eeuwen de grootmeester van de ontleedkunde geweest, wiens opvattingen blindelings tot in de 17e eeuw zijn nagevolgd. Hij ontleedde slechts dieren. Uitgave: Opera omnia, door C.G.Kühn (20 dln. 1821–23; herdr. sinds 1914).

LITT. G.Sarton, Galen of Pergamon (1954); R.E.Siegel, Galens System of physiology and medicine (1968).

< >