o. (-men), afbeelding op lichtgevoelig papier, die zonder camera tot stand komt.
(e) Ca.1840 gold het Engelse woord photogram als een alternatieve benaming voor photograph. Tegenwoordig wordt de term fotogram gebruikt voor het fotograferen zonder objectief. Hierbij worden voorwerpen direct met het lichtgevoelige materiaal in aanraking gebracht en tot ‘vorm’ belicht of wordt de schaduw van het voorwerp op het lichtgevoelige materiaal geprojecteerd. De term shadograph, zo genoemd naar de surrealist Chr.Shad (*1918) die volgens deze methode beelden maakte van gescheurde reepjes papier, wordt gebruikt door Tristan Tzara. Het idee om volumes door lichtprojectie tot tweedimensionale vormen te herleiden, vond reeds toepassing o.m. in de silhouetportretjes uit het begin van de 19e eeuw. zie abstracte fotografie, zie fotografiek.
LITT. H.Gernsheim en A.Gernsheim, The hist. of photography (1969).
