Agnolo Michelangelo Gerolamo, Italiaans schrijver, *18.9.1493 Florence, ♱17.6.1543 Prato. Firenzuola was monnik en advocaat in dienst van pausen (Leo x, Clemens vu).
Later werd hij door de paus van zijn geloften ontslagen, maar in 1539 werd hij weer tot abt benoemd te Prato, waar hij de Accademia dell’Addiaccio (een voorloper van l’Arcadia) stichtte. Hij schreef in de trant van Boccaccio’s Decamerone en Bembo’s Asolani zijn Ragionamenti d’amore (1525), een bundel losbandige novellen, verzen en liefdesgesprekken, in zes ‘dagen’ verteld, maar onvoltooid gebleven en slechts tien novellen (amper twee dagen) bevattend. Wat de stijl betreft staan zijn dierfabels Prima veste dei discorsi degli animali (1548) veel hoger: zij zijn een vrije bewerking van de Spaanse vertaling (1493) van het Directorium humanae vitae van Giovanni da Capua dat op zijn beurt op oosterse bronnen (Pantsjatantra) berust. Firenzuola veranderde namen van personen en dieren en verplaatste de handelingen naar Toscane, om menselijke listen en ondeugden van zijn tijd te schilderen. Hetzelfde deed hij in zijn Asino d'oro (1550), een vrije vertaling van De gouden ezel van Apuleius, waarin hij de hoofdpersoon door zichzelf vervangt. Firenzuola schreef verder drie werkjes over de schoonheid van de vrouw en twee komedies.
Uitgaven: Opere, door B.Bianchi (1848); door A.Seroni (1958); Novellen, door A. Seroni (1944); Bloemlezing, door G.Fatini (1957). LITT. M.Olivieri, Firenzuola (1935).
