Het christelijke feest van de openbaring of verschijning des Heren op 6 jan. Het feest ontstond in het oosten, waar men een drievoudige openbaring vierde van de weldoende God in Christus, nl. bij de aanbidding van de wijzen (of koningen) uit het oosten, bij Jezus’ doop door Johannes in de Jordaan en bij het wonder van Kana, waar Jezus water in wijn veranderde.
Toen Epifanie in het westen doordrong, had daar Kerstmis (25 dec.) al vaste voet gekregen, zodat Epifanie er ondergeschikt werd aan het feest van Jezus’ geboorte en (in onmiddellijk verband hiermee) de beperkte inhoud kreeg van de aanbidding van de wijzen (Driekoningen). De themata van Jezus’ doop en het wonder van Kana werden verschoven. Toen in het oosten het kerstfeest werd overgenomen, kreeg dit de dubbele thematiek van geboorte des Heren én aanbidding van de wijzen. Epifanie bleef echter het hoogtepunt van de kerstkring en werd gehandhaafd als het eigenlijke feest van de openbaring des Heren, vooral onder het thema van Jezus’ doop.
LITT. J. Lemarié, La manifestation du Seigneur. La liturgie de Noël et de l’Épiphanie (1957).
