[Gr.: Hyele, Lat.: Velia], in de oudheid een Griekse kolonie in Zuid-Italië, aan de Tyrrheense Zee ten zuidoosten van Paestum, ca.540 v.C. gesticht door voor de Perzen gevluchte bewoners van Fokaia in Ionië. Elea werd bekend door haar filosofische school (zie Eleatische School).
De stad was een zwaar verdedigde vesting, waarvan enkele poorten bewaard zijn gebleven. Op de akropolis bevinden zich nog schaarse resten van een tempel. De opgravingscampagnes van 1950 en 1961 brachten ook de door Vergilius (Aeneas VI, 358 vgl.) genoemde haven aan het licht. In 272 v.C. werd de stad Romeins; zij bleef bewoond tot de 8e eeuw.
LITT. A.G.Woodhead, The Greeks in the west (1962).
