[Gr. eidos, (denk)beeld, idee], v.
1. de leer van de ideale begrippen, van het zijn tegenover het zo-zijn (e);
2. de studie van het vermogen om voorwerpen en afbeeldingen die men vroeger heeft waargenomen, natuurgetrouw in het geheugen te zien (e).
FILOSOFIE
Eidetiek is de leer van de ideale begrippen, van het zijn tegenover het zo-zijn, vooral ontwikkeld door de Duitse fenomenoloog E.Husserl. Onderdeel van zijn methode om wetenschappelijk vat te krijgen op de werkelijkheid is de eidetische reductie, de zuivere aanschouwing van het wezen, waarbij het bewustzijn zich richt op de structuren van zijn denken en van de voorwerpen die het Eichstätt denkt, nl. het eidos, de essentie, het wezen. In deze reductie vat het bewustzijn het wezenlijke van een verschijnsel; om dit te bepalen, moet men het in de voorstelling variëren, fenomenologie.
LITT. E.Husserl, Logische Untersuchungen (1901).
PSYCHOLOGIE
Naast het voorstellingsbeeld en het nabeeld, treft men een derde vorm van het zgn. zintuiglijk geheugen aan: het eidetische beeld. Deze term werd ingevoerd door de Duitse psycholoog E.R.Jaensch, die de eidetische beelden tot voorwerp maakte van diepgaand onderzoek. Eidetische beelden houden het midden tussen waarnemingen en voorstellingen. Op de eerste lijken zij doordat ze de indruk van lichamelijkheid wekken, op de laatste doordat men zich volkomen bewust is tegenover een voorstellingsbeeld te staan. Onderzoek heeft aan het licht gebracht dat het vermogen om eidetische beelden te vormen vrijwel alleen bij jonge kinderen gevonden wordt, en wel bij 8 % van de lagere-schoolbevolking. Belangwekkend is, dat dit vermogen vaker voorkomt bij zgn. primitieve volken. Waarschijnlijk hebben beide bevindingen als achtergrond dat het vermogen om eidetische beelden op te roepen, verdwijnt, als men door het aanleren van meer abstracte, cognitieve processen niet langer is aangewezen op een zo direct mogelijk onthouden van de dingen zoals zij verschijnen.
LITT. E.Jaensch en R.Henze, Grundgesetze der Jugendentwicklung (1939); W.Brüne, Eidetik (1966).
