[Sanskr., meditatie, contemplatie], m. (g. mv.), meditatie die in vele hindoeïstische en boeddhistische richtingen na lange lichamelijke en geestelijke voorbereiding tot de verlossing leidt.
Door dhyana scheppen de beoefenaars van de Indische yoga, die iedere werkzaamheid van het denkende principe in de mens moeten onderdrukken en zich moeten losmaken van de wereld buiten hen, zich de mogelijkheid tot het verwerven van hoger inzicht. Door dhyana en andere yogapraktijken verwerft men zich bijzondere macht. Bij de boeddhisten komen uit de dhyana van de Adiboeddha (Oer-boeddha, laatste bovenpersoonlijke werkelijkheid) de vijf zgn. Dhyaniboeddha’s voort, waarvan de menselijke Boeddha’s slechts transposities in de menselijke wereld zijn, nl. Vairocana, Aksobhya, Ratnasambhava, Amitabha, Amoghasiddhi.
In het tantrisme (zie tantra) betekent dhyana het realiseren van een geestelijk beeld van de godheid.
