[Sanskriet, brahmaanse gemeenschap], Indiase wereldbeschouwelijke groepering die aan een persoonlijke god gelooft en christendom en hindoeïsme tracht te verzoenen. De groepering werd in 1828 gesticht door Ram Mohun Roy, een geleerde brahmaan.
Deze godsdienstige vereniging heeft een minimum aan cultus en dogmatiek. Belangrijke kenmerken zijn: verering van het eeuwige, ondoorgrondelijke en onveranderlijke wezen, liefdadigheid, vroomheid en het aankweken van deugden en saamhorigheidsgevoel onder de mensen.
Na zijn dood volgde Debendranath Tagore hem op, die de sekte openstelde voor vrouwen en alle standen. Maar hij kon een splitsing (1866) niet voorkomen: Kesab Chandra Sen wilde een meer sociale lijn en brak met de conservatievere stroming.
Toen het vertrouwen in diens persoon geschokt werd, ontstond in 1878 een derde stroming: sadharan brahma samaj. Deze bewegingen tellen slechts enkele duizenden aanhangers (voornamelijk onder intellectuelen), maar hebben grote invloed op de geestelijke elite van Bengalen uitgeoefend.
LITT. H. von Glasenapp, Religiöse Reformbewegungen im heutigen Indien (1928); P.C. Mazoomdar, The faith and progress of the brahma samaj (1934); O. Wolff, Christus unter den Hindus (1965).
