v./m. (-buizen), buis van beton, m.n. voor rioleringen.
Men onderscheidt betonbuizen voor lage druk (vooral voor rioleringen) en voor hoge druk (voor persleidingen voor drink- en afvalwater). De betonbuizen voor rioleringen zijn meestal eivormig in doorsnede, hebben al naar de grootte daarvan een lengte van 1,00 -2,00 m en zijn van ongewapend of gewapend beton. De fabricage geschiedt op een van de vele typen buizenmachines waarvan de modernste in hoge mate geautomatiseerd zijn. In principe bestaat zo’n machine uit een buitenmal en een kern, die verticaal worden opgesteld.
De ruimte ertussen wordt via een vulinrichting gevuld met betonspecie van aardvochtige consistentie. Onmiddellijk na het verdichten wordt de kern met de daarin aangebrachte trilapparatuur langzaam omhoog getrokken, en kort daarna wordt de buitenmal verwijderd. De verse buis wordt vervolgens, staande op een stalen mal, op een laadbord afgevoerd naar een plaats in de fabriekshal waar de verharding kan plaatsvinden (soms een ruimte met een temperatuur van 4060 °C) totdat de buis voldoende sterk is om naar de buitenopslag vervoerd te worden.
Betonbuizen met grote middellijn (1000-2000 mm) voor b.v. persleidingen moeten uiteraard voorzien worden van een wapening; ook buizen van voorgespannen beton komen voor. Voor de buizen met grote middellijn wordt soms het centrifugeerprocédé toegepast. De machine hiervoor bestaat uit een horizontaal geplaatste stalen buitenmal die op een mechanisch aangedreven rollenbaan om zijn lengte-as kan draaien. Nadat de wapening is gemonteerd wordt de betonspecie via een aanvoerbuis in de snel draaiende mal gebracht.
De centrifugaalkracht verdicht de specie en drukt deze tegen de buitenmal. Een wals zorgt voor verdere verdichting en profilering van de binnenzijde van de buis. De mal met inhoud wordt vervolgens in een verhardingsruimte gebracht ten einde zo snel mogelijk te kunnen ontvormen en opnieuw gebruikt te worden.
