Dorp (185 - 562) in de gemeente Heerenveen, van 1984 tot 2014 in Boarnsterhim aan de Boarn.
Daarvoor liggende in en de hoofdplaats van Utingeradeel. Het dorp ontstond aan de zuidzijde van de rivier op een veenterp die bij een zijrivier/wetering was aangelegd. Uitbreidingen vonden sinds de 19e eeuw ook plaats aan de noordzijde van het water, terwijl Akkrum in de 20e eeuw nagenoeg vastgroeide aan Nes (B) en dat dorpje overvleugelde. Akkrum was (1811-1816) een mairie van vijf dorpen en 1.347 inw. Opp. ca. 1.225 ha. overwegend veenweidegebied. Langs de Boarn ook klei, die vanuit de Middelzee is binnengedrongen. Inw.: 1.121 (1840), 1.847 (1900), 2.391 (1950), 3.169 (2000), 3.429 (2014). Buurschappen: Aldskou (& Schouw), Jinshuzen, Meskenwier, Leenhuis, Weerhuis. Ook delen van Bokkum en Burstum werden tot A. gerekend. Het dorp vormt de basis van een naar het ZW. uitwaaierend ontginningsblok (met het einde aan de Slachtedijk tussen Snikzwaag en Terherne). De Boarn was aanvankelijk de belangrijkste verkeersverbinding. Via de Meinesleat, de Djipsleat en het Akkrumer Rak ontstonden kortere verbindingen met Z.W. Fryslân, ook van belang voor Noord-Fryslân. Vnl. aan de Meinesleat ontwikkelden zich in de 20e eeuw watergebonden recreatieondernemingen.
De landverbinding Leeuwarden - Zwolle liep lang via de Leppadijk. In de 19e eeuw werd de ‘straatweg' aangelegd; later aangepast en gedeeltelijk omgelegd tot rijksweg en vervolgens tot A32. Vlak ten N. van A. ligt het Leppa-akwadukt (1996), waar de (iets omgelegde) Boarn over de autoweg is geleid. Een spoorlijn (1868) verbindt Akkrum met Leeuwarden en Heerenveen. Langs de Polsleat is een industriegebied ingericht. Een groot veevoederbedrijf (UTD), gesticht in 1887, werd in 2003 gesloten; de karakteristieke hoge gebouwen gesloopt. A. heeft een zorgtehuis (Leppahiem) met gemeenschapsfuncties.
Er is openbaar en p.-c. basisonderwijs. De Utingeradeelhal (1985) biedt ruimte voor sporten cultuuractiviteiten. In Akkrum (als enige dorp in Fryslân) wordt Palmpasen nog op een bijzondere manier gevierd. De PKN-kerk, de Terptsjerke (1759) met een 19e-eeuwse toren, verving een middeleeuwse op een veenterp gebouwde kerk, die gewijd was aan Laurentius. De doopsgezinde vermaning (1835), gebouwd door Th. Romein is in sociaal-cultureel gebruik (2008). Een vroegere gereformeerde kerk (1934) is verbouwd tot woning (1992). Coopersburg (1901) is als tehuis voor plaatselijke armen gesticht door de naar de Verenigde Staten geëmigreerde (1866) en daar rijk geworden dorpsbewoner F.H. Kuipers. Hij ligt er, met zijn vrouw, in een mausoleum (1906) begraven.
Zie: Plaatsnamen 23-24; Monumenten 66-67; Bakker, M. e.a., It hoe en wat fan Akkrum (2009); Bakker, M., Toponymy fan Akkrum en Nes (1982).