Veelmannerij; sociale organisatie waarin een vrouw gewoonlijk samenleeft met meerdere mannen
In tegenstelling tot polygynie is polyandrie bij de mens zeldzaam. Het is bekend van cultureel bepaalde situaties waarin twee broers met dezelfde vrouw trouwen om te voorkomen dat landeigendom versnipperd wordt.
In de natuur is polyandrie echter vrij algemeen, wat duidelijk werd toen men in de jaren 90 met DNA-technieken het ouderschap van ogenschijnlijk monogame vogels ging onderzoeken. Bij onderzoek aan de heggenmus bleek bijvoorbeeld dat 20% van de nakomelingen niet van de vaste partner was.
Mannen kunnen, gemakkelijker dan vrouwen, hun nakomelingschap vergroten door met meerdere partners te paren (het principe van Bateman, zie het betreffende lemma). Daarmee is polygynie goed te verklaren. Voor polyandrie ligt dat anders. Welk voordeel heeft een vrouwtje om te paren met meerdere mannetjes als één mannetje haar al voldoende nakomelingen garandeert? Er worden in de literatuur zeven voordelen genoemd:
- Meer sperma kan de fractie eieren die bevrucht wordt vergroten.
- Het risico op gebrek aan nakomelingschap door paring met een onvruchtbaar mannetje wordt verkleind.
- Veelvuldige copulaties kunnen de ovulatie stimuleren en de eiproductie vergroten.
- De genetische diversiteit van het nakomelingschap wordt groter.
- Door cryptische vrouwelijke voorkeur kan na meerdere copulaties een keuze gemaakt worden uit verschillende mannetjes.
- Door paringen met andere mannetjes toe te laten worden de negatieve effecten van mannelijk geweld verminderd.
- Bij meerdere mannetjes is het vaderschap onduidelijk, wat de kans op infanticide vermindert.
Voor al deze argumenten is enig bewijs, wat laat zien dat er veel verschillende omstandigheden zijn waarin polyandrie evolutionair voordelig is.
