Duits : Sturmschwalbe
Engels : Storm Petrel
Frans : Océanite tempête
Fries : Seemokje
Betekenis wetenschappelijke naam:
waterloper van de volle zee.
Onze vroegere zeevaarders viel het al op: wanneer de storm opstak waren deze vogeltjes er ook. Zij kregen de naam Malefeiter, later verbasterd tot Malefiet en Malleviet. De van Portugese zeevaarders overgenomen naam betekent ‘kwaaddoener’. Sommigen kennen hem vandaag nog als Malefijtje (Kat). Het gezegde ‘het zijn Malefijten die wind en regen schijten’ werd overigens ook ten aanzien van de grotere stormvogels gebruikt.
De vogeltjes werden mede door hun overwegend zwarte kleur als afgezanten van boze geesten gezien, die storm op zee kwamen aankondigen. Hun aanwezigheid was dus een belangrijk signaal voor de zeelui. Het zijn overigens de kleinste - 15 cm - op de oceaan levende vogels.
Eveneens uit die tijd kennen we de naam Petrel, welke van Engelse zeelui werd overgenomen. Zij op hun beurt moeten die naam hebben gevormd uit het Duitse Peterl(e), waarmee een duivel of boze geest werd aangeduid. Engelse volksnamen voor het Stormvogeltje zijn Devil’s Bird, Witch en Pitteral. Over de achtergrond van Pitteral zijn de meningen echter verdeeld. Is het een verbastering van Petrel; is ‘pit’ z’n broedhol; is ‘pit’ een deel van z’n roep evenals ‘ral’? Of gaat het om een samentrekking van pitter-patter, dat trippelen of aantikken betekent?
In het laatste geval is er verband met het gedrag van de vogel om bij het voedsel zoeken met hangende pootjes laag over het wateroppervlak te vliegen, waardoor de indruk ontstaat dat ze over het water lopen. Zo ziet men ze vaak met een schip meevliegen om het achter de boeg opgewoelde plankton op te pikken. Men maakte een vergelijking met het bijbelverhaal naar Mattheus 14 : 22-33, wanneer Petrus over de golven loopt, en gaf het vogeltje de naam Sint Pietersvogel(tje). Aldus werd een contrast gecreëerd ten opzichte van Petrel.
De slecht-weer-voorspeller is er weer in de namen (Gewone) Onweersvogel, Stoarmfugeltsje (Fr), Stoarmmok (Fr), Stoarmswel (Fr), Stormzwaluw en Stormvink. Het vermelde ‘swel’ en ‘zwaluw’ zijn overgenomen van het Vaal Stormvogeltje (zie hierna), dat een zwaluwstaart heeft. Bij het Stormvogeltje is het staarteinde echter recht maar in de vlucht doet hij wel aan een zwaluw denken. Ook kreeg hij de naam Stroomvink, welke, indien het geen verschrijving is geweest, verband kan houden met het vliegen in een golfdal om uit de wind te blijven.
Bij dit donkere vogeltje valt de witte stuit op en daarom heet hij ook Witgatje. Het vogeltje is nauwelijks groter dan een mus en zo donker als een rat. Hieruit ontstond zijn naam Rotje, wat oorspronkelijk een liefkozende naam voor een klein kind of een baby was. Ook het moderne Stofje, een gecomprimeerde vorm van z’n Nederlandse naam, is een vondst.
In de vermelde Friese naam, ook geschreven als Sémokje is ‘mokje’ de algemene benaming voor meeuwtje.
