Muziek lexicon

Mr. G. Keller en Philip Kruseman (1932)

Gepubliceerd op 15-06-2021

Polytonaliteit

betekenis & definitie

verschijnsel in de jongste muzikale ontwikkeling, bestaande in het tegen elkaar brengen van twee of meer stemmen of stemgroepen in verschillende toonsoorten. De muziek van den tegenwoordigen tijd zoekt de oude gesloten tonaliteit te doorbreken.

In de oudere muziek geschiedde dit reeds in het orgelpunt (z.a.) en de nieuwe P. vertoont soms een grooten samenhang daarmee. De P. heft in geenen deele de logica der vroegere tonaliteit met haar harmonische consequenties op, maar volgt dezelfde wetmatigheid. Meestal wordt in de P. een gemeenschappelijke toon of toonsoort als verbindend element gebruikt. In het algemeen steunt de P. op de voorafgaande tonale ontwikkeling der laatste 3 eeuwen; zij vertoont dan ook in het uitwerken der rhythmisch-melodische lijnen een groote gelijkenis met de voorafgaande muziek. Meestal worden in de P. toonsoorten gekozen, die als parallel- of dominanttoonsoorten tot elkaar in gemakkelijk verstaanbare betrekking staan; ook worden verbindingen in leidtoonverhoudingen of tertsverwantschap gekozen. enz.Tusschen de uiterste P., die verschillende toonsoorten doorvoert, zonder dat de eene bij de andere overweegt, — en de voorbijgaande aanwending van eenige dubbele accoorden zijn alle verdere nuances te vinden.

< >