instrumentale muziek waarvan de structuur door buitenmuzikale gegevens (bijv. uit de literatuur, beeldende kunsten of natuur) wordt bepaald. Voor volledig begrip van programmamuziek is de kennis van het uitgangspunt ‘het programma', noodzakelijk.
Programmamuziek werd ook vroeger geschreven (Jannequin, de Engelse virginalisten van de 16de, de Franse klavecinisten van de 17de, de zgn. bijbelse sonates van Kuhnau in de 18de eeuw), maar de zuiver muzikale vorm werd hierin slechts incidenteel aangetast. Pas het romantische streven naar versmelting van alle kunsttakken in de 19de eeuw deed de echte programmamuziek ontstaan: Berlioz. Liszt, Moessorgski, Tsjaikovski, R.Strauss. Zie ook symfonisch gedicht.
