Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Linschoten

betekenis & definitie

(Kerkplein 1), oorspronkelijk gewijd aan Johannes de Doper, is een laat-gotische kerk met een eenbeukig schip en een lager en smaller, driezijdig gesloten koor. Ze werd vermoedelijk omstreeks 1270 gesticht, maar in 1482, in de strijd tussen de Hoeken en Kabeljauwen, door de burgers van Oudewater in brand gestoken en daarna vrijwel geheel herbouwd.

In 1627 onderging de kerk opnieuw een opknapbeurt en werd zij met uitzondering van de toren gepleisterd. Alleen de onderbouw van de toren en de aansluitende, lage en licht vooruitspringende delen van de westelijke schipmuur met de ronde vensters, zijn vermoedelijk nog 13de-eeuws. De tweede torengeleding heeft een romaans aandoende versiering van boogfriezen en spaarvelden, maar is toch 15de-eeuws. Een derde geleding en een hoge spits moest men wegens het scheefzakken van de toren in 1877 afbreken. Het torenportaal heeft een stenen kruisribgewelf en tegen de noordwand zijn resten van muurschilderingen zichtbaar. In de toren hangen luidklokken uit omstreeks 1400 en 1477. Aan weerszijden van de toren staan gebouwtjes uit 1862; het ene is een brandspuitbergplaats en het andere een lijkbaarhuisje.

De toren is in 1952 gerestaureerd, de kerk en het binnenwerk van de toren in 1974-'77. Bij de grondige restauratie van de kerk zijn de muren ontpleisterd, de rondboogvensters van de koorsluiting weer geopend en heeft het schip weer een zadeldak gekregen. Het schip is gedekt met een houten tongewelf, de zoldering van het koor is bij de restauratie aangebracht. Door verwijdering van een koorhek en beschilderde houten schotten (zie Herv. kerk te Montfoort) verbond men koor en schip weer met elkaar en kwam de spitsboogvormige triomfboog vrij. De kerk bevat veel 17de-eeuws meubilair, zoals twee rijk gesneden eiken banken, uit 1634 en 1639, de kansel met koperen lessenaar en, aan weerszijden van het ruggenschot, een restant van het vroegere koorhek. De orgelgalerij wordt gedragen door gemarmerde houten zuilen.

Daarop rust een orgelkast in empire-snijwerk uit 1828; het werk van dorpstimmerman C. Cromwijk. Het orgel zelf werd vervaardigd door A. Meere jr., maar het huidige instrument dateert uit 1971. Onder de galerij staat een vermoedelijk 12de-eeuwse tufstenen sarcofaag. In de kerk ligt een groot aantal grafzerken, waarvan er vele bij het herstel van de vloer in 1650 van dat jaartal zijn voorzien.

Zuidelijk van de kerk bevindt zich, ter scheiding van het oude kerkhof en de pastorie (Dorpstraat 51), een slingermuur in Linschoten. Deze experimentele fruitmuur, plaatselijk bekend als de abrikozenmuur, werd mogelijk tussen 1766 en 1778 gebouwd.

< >