Buitenplaatsen. Rondom de stad stichtten vermogende Zwolse burgers in de 17de eeuw en 18de eeuw kleine buitenhuizen of spiekers, vaak naast een van hun pachtboerderijen.
De meestal eenvoudige geometrische tuinaanleg werd eind 18de en begin 19de eeuw veranderd in een landschappelijke aanleg. Boschwijk (Heinoseweg 11, Wijthmen) is een buitenplaats met uitgestrekt landschapspark.
Het midden-18de-eeuwse blokvormige middengedeelte van het huis is in de tweede helft van de 18de eeuw van een verdieping en nog weer later van een klokkentorentje voorzien. De flankerende eenlaags vleugels met erkers zijn omstreeks 1800 toegevoegd.
Het landschapspark met serpentinevijver moet omstreeks 1800 zijn aangelegd voor Rhijnvis Feith. Het koetshuis stamt uit 1839.
Het empire-toegangshek heeft gemetselde hekpijlers met siervazen uit het eerste kwart van de 19de eeuw. Tot de tuinornamenten behoren twee 17de-eeuwse zandstenen leeuwen afkomstig van de afgebroken Zwolse Diezerpoort.
Het midden-18de-eeuwse eenlaags buitenhuis Landwijk (Kuyerhuislaan 4-6, Wijthmen) heeft aan voor- en achterzijde een hoger opgetrokken middenrisaliet met klokgevel bekroond door een natuurstenen rococo-ornament. Van de buitenplaats Soeslo (Heinoseweg 18, Wijthmen) bestaat het huis uit een rond 1770 in opdracht van Derk Royer opgetrokken eenlaags bouwdeel en een in 1815 toegevoegd ondiep tweelaags bouwdeel met lijstgevel en eenvoudige deuromlijsting.
Het uit dezelfde tijd daterende koetshuis met mansardedak heeft door lisenen gelede, in het midden ingebogen gevels.
Achter het koetshuis staan een kleine 19de-eeuwse langhuisboerderij (Heinoseweg 20) en een schuur, beide met rieten daken.
Het geheel ligt in een eenvoudige landschappelijke aanleg. De voorm. buitenplaats Zandhove (Hollewandsweg 17, Hoog Zuthem) heeft als kern een gepleisterd landhuis (nu verpleeghuis) uit 1825.
Het drielaags hoofdgebouw heeft een middenrisaliet met gestapelde pilasters. De lagere zijvleugels dateren uit 1880.De landschappelijke parkaanleg is nog herkenbaar. Huize Arnichem (De Doornweg 17, Genne) is een blokvormig buitenhuis uit de eerste helft van de 19de eeuw met fronton en omlopend schilddak voorzien van hoekschoorstenen. Het koetshuis (De Doornweg 15) dateert uit circa 1850.
De buitenplaats Bikkenrade (Hollewandsweg 40, Harculo) bezit een vroeg-20ste-eeuws blokvormig buitenhuis. Bij de ingang staan bakstenen hekpijlers met natuurstenen dekplaten en siervazen uit 1842. De Bildt (Frankhuisweg 43) is een wit gepleisterd rechthoekig neoclassicistisch buitenhuis uit 1848. Het wit gepleisterde neoclassicistische voorm. buitenhuis Ittersum (Nieuwe Deventerweg 129) dateert uit 1849. Het huisvest nu een kantoor en is in recente tijd uitgebreid. Schellerberg (Schellerbergweg 18) is een nu door nieuwbouw omringde buitenplaats.
Het wit gepleisterde eclectische buitenhuis werd gebouwd in 1876 in opdracht van E. Greven ter vervanging van een 17de-eeuwse spieker. Het dienstgebouw (Schellerbergweg 18a) dateert ook uit 1876. In het landschapspark staan enkele 18de-eeuwse tuinbeelden. Nabij het huis bevindt zich een laat-19de-eeuwse hondenkennel.
