Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Uithuizen

betekenis & definitie

De Herv. kerk (Hoofdstraat Oost 2), oorspronkelijk gewijd aan St. Jacobus de Meerdere, is een tweebeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een toren van vier geledingen met tentdak voorzien van bekroning.

Het onderste, in tufsteen uitgevoerde, gedeelte van de toren stamt uit de 12de eeuw. Waarschijnlijk is de toren in 1679-'81 tot de huidige hoogte verhoogd.

De toren stond aanvankelijk los van de kerk maar is daar later mee verbonden. Rond 1250 verrees een eenbeukig schip, waaraan omstreeks 1450 het koor en in 1793-'94 de noordelijke zijbeuk werden toegevoegd.

De spitsboogvensters in het koor en de zuidmuur van het schip dateren waarschijnlijk uit het begin van de 17de eeuw. Bij een restauratie in 1972-'77 naar plannen van P.B.

Offringa heeft men de in het begin van de 20ste eeuw aangebrachte pleisterlaag verwijderd.Het interieur van het schip wordt overdekt door koepelgewelven, de zijbeuk en het koor hebben kruisribgewelven. In het koor bevinden zich gewelfschilderingen met onder meer voorstellingen van Adam en Eva, Jacobus de Meerdere en Het Laatste Oordeel. Tot de inventaris behoren enkele rijk bewerkte stukken naar ontwerp van Allert Meijer en met snijwerk van Jan de Rijk. De grote herenbank die tevens de koorafscheiding vormt, werd in 1703 gemaakt in opdracht van Unico Allart Alberda, heer van de Menkemaborg. Ook de preekstoel met doophek uit 1713 en de orgelkast met galerij hebben zij vervaardigd. Het orgel zelf werd in 1699-1700 door Arp Schnitger gebouwd en in 1855 gewijzigd door P. van Oeckelen & Zn. De kerk bevat verder vier 17de- en 18de-eeuwse rouwborden voor leden van de familie Alberda, een groot aantal gebeeldhouwde zerken waarvan de oudste uit 1560 dateert, en een 17de-eeuwse grafkelder voor de bewoners van de Menkemaborg.

< >