Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Aduard

betekenis & definitie

De Herv. kerk (Burg. Seinenstraat 42) is een fors, recht gesloten zaalgebouw, dat in het begin van de 14de eeuw werd gebouwd als ziekenzaal voor de lekenbroeders van de cisterciënzerabdij Aduard de grondslagen van de abdij hebben in 1939-'41 bij een opgraving blootgelegen.

Het gebouw heeft rijk gedetailleerde bakstenen topgevels. De lange gevels hebben een reeks grote lichtvensters en daaronder een reeks kleinere vensters voor de ontluchting, typerend voor middeleeuwse ziekenzalen.

Tegen de noordgevel staat sinds de restauratie een veelhoekige uitgebouwde traptoren. De westelijke topgevel is voorzien van een bakstenen luiconstructie met een klok uit 1554, gegoten door Gerrit van den Dam.

Het gebouw is na de Reductie in 1594 ingericht als Herv. kerk, waarbij men de drie westelijke traveeën tot school en schoolmeesterswoning heeft verbouwd. Rond 1720 liet Evert Joost Lewe van Aduard het interieur veranderen in een familiekapel met stucwerk in Lodewijk XIV-stijl.

Het exterieur werd omstreeks 1850 ingrijpend veranderd in neogotische stijl. Bij een restauratie in 1917-'28, naar plannen van H. van Heeswijk, zijn het exterieur en het interieur in de romano-gotische toestand hersteld.Het interieur van de kerkzaal wordt overdekt door een bij de restauratie aangebracht houten tongewelf met een florale beschildering van J. Por. De romano-gotisch gedetailleerde wanden hebben rondstaven in rode baksteen, afgewisseld met verglaasde stenen. De vensters worden afgewisseld met grote spitsboogvormige, met vlechtingen gevulde nissen. De ronde nissen tussen de vensters zijn voorzien van vierpassen, gevuld met geglazuurde reliëftegels.

In het westelijk deel van het gebouw is een groot deel van de oorspronkelijke 13de-eeuwse vloertegels met ingedrukt patroon herlegd. Tot de kerkinventaris behoren een rijk gesneden preekstoel in Lodewijk XIV-stijl (1723), geschonken door het echtpaar Lewe van Aduard en Van Berum, een overhuifde herenbank met hun wapen en twee wandbanken (omstreeks 1725). In de vloer liggen enkele grafzerken, waaronder de van wapens voorziene zerken voor Evert Joost Lewe van Aduard (†1742) en Christina Emerentiana van Berum (†1740).

< >