Esdorp zonder kerk, ontstaan in de vroege middeleeuwen op de hoger gelegen zandgronden van het Drents Plateau. Het dorp heeft essen aan de noorden de zuidzijde en een ruime veelhoekige brink.
Na de aanleg van de Verlengde Hoogeveensche Vaart in 1850-'51 groeide Zwinderen langs die vaart uit in westelijke en noordoostelijke richting.
