neurosen, die psychogene ziekten, die (hoofdzakelijk) psychopathologische verschijnselen geven. Een groep van geestesziekten, waarbij door factoren van aanleg en milieu ernstige tegenstellingen (tweestrijdigheden) binnen de persoonlijkheid zijn ontstaan.
Dergelijke tegenstellingen leiden tot een hoge mate van onlust-gevoelens (zoals angst en minderwaardigheidsgevoel) vaak dwanghandelingen, naast impulsies (zie impuls*) optreden. Alle conflicten (ten dele vaak in de prille jeugd ontstaan) zijn de patiënten in wezen onbewust (door verdringing), zodat zij door ziektebesef wel hoogst ongelukkig zijn, maar geen ziekte-inzicht bezitten dat hen kan helpen.De beste behandelingsmethode is die der psychoanalyse, doch omdat deze zo ontzettend veel tijd vergt (jaren van intense besprekingen) zoekt de psychiatrie naar korte methoden van psychotherapie en vooral naar (psycho)neurosen-praeventie door maatregelen ter bevordering der geestelijke volksgezondheid. Psychoneurosen kunnen tot de meest uiteenlopende verschijnselen aanleiding geven zij zijn lang niet altijd gemakkelijk te onderscheiden van psychopathieën en psychosen. Neurosen noemt men die gevallen van psychoneurosen, waar het conflict met de omgeving sterk overweegt ten opzichte van het innerlijke conflict (bijv. rentestrijdneurose). Heel vaak noemt men ook andere gevallen neurose. Voor de beschrijving van een aantal bekende vormen van psychoneurose, zie depersonalisatieneurose, dwangneurose, frigiditeit, fugues, Ganser, hysterie, impotentie, karakterneurose, kleptomanie, neurasthenie, de verschillende neurosen, overwerktheid, psychasthenie, pyromanie, rentestrijdneurose, shellshock, zie ook psycho-analyse, psychotherapie.
