formaliteit van registratie.. De wet van 22 Maart 1917 maakt onderscheid tusschen de formaliteit van registratie en de registratiebelasting.
De registratie geschiedt door het weergeven van den geheelen of gedeeltelijken inhoud der akten in daartoe bestemde registers op de wijze door den Minister van Financiën te bepalen. Deze registers worden aangehouden door de ontvangers der registratie. Onder akten worden verstaan niet alleen de stukken, opgemaakt om tot bewijs te strekken, doch ook alle huiselijke papieren, brieven, kaarten, teekeningen en verdere bescheiden.
Hoewel de wet bepaalt, dat men al die stukken kan laten registreeren, wil dit nog niet zeggen, dat men ze moet laten registreeren. De verplichting tot registratie, en wel binnen een bepaalden termijn, bestaat slechts voor de notarieele akten, (b.v. de akten van oprichting van een naaml. vennootschap), de akten van deurwaarders en de door griffiers opgemaakte akten van protest van handelspapier. Testamenten en andere akten, uitsluitend beschikkingen ter zake des doods inhoudende, moeten binnen dertig dagen, nadat het overlijden van den beschikker den notaris bekend is geworden, ter registratie te worden aangeboden. Verder bestaat er een termijn van registratie voor onderhandsche of in het buitenland opgemaakte akten van overdracht of scheiding van onroerend goed. Deze termijn is een maand na de dagteekening der akte of de geheele of gedeeltelijke uitvoering van de overeenkomst voor binnenlandsche akten; voor buitenlandsche akten is de termijn drie maanden. De akten van oprichting van commanditaire vennootschappen op aandeelen en andere vennootschappen, wier kapitaal geheel of ten deele in aandeelen is verdeeld, moeten eveneens geregistreerd worden en wel binnen twee maanden na de oprichting.
Ontbreekt deze akte, dan moet een verklaring van oprichting worden aangeboden ter registratie. Voor de akten van overdracht van onroerend goed, voor de akten van oprichting van naamlooze vennootschappen enz. houdt de verplichting van registratie verband met de heffing van het evenredig registratierecht.
Belang van de registratie.
Voor alle andere akten kan registratie van belang zijn, met het oog op de zekerheid van de dagteekening, die de registratie verschaft. Door de registratie staat het bestaan van de akte op den datum der registratie tegenover derden vast. Deze datum kan van
belang zijn, o.a. wanneer een der partijen later in staat van faillissement wordt verklaard.
Ten blijke, dat een akte geregistreerd is, zet de ontvanger een verklaring op het stuk, een z.g.n. relaas. In dit relaas staat o.a. de datum van de registratie en het aantal renvooien.
Renvooi. Onder renvooi wordt verstaan een op den kant der akte door partijen al dan niet goedgekeurde doorhaling of bijvoeging. Zoo’n renvooi wordt door den ontvanger geparafeerd. Deze bepaling is gemaakt om latere verandering in de akte onmogelijk te maken.
Registratiebelasting. De registratiebelasting kan zijn een vast bedrag of een evenredig recht.
De vaste rechten zijn ƒ 1.50 en ƒ 0,30. Akten, waarop het evenredig recht niet verschuldigd is, zijn onderworpen aan een vast recht van ƒ 1,50 voor iedere akte. Huiselijke papieren, brieven, kaarten, teekeningen en verdere geschreven, gedrukte of op andere wijze vervaardigde bescheiden zijn bij registratie onderworpen aan een recht van ƒ 0,30.
Onderhandsche akten. Worden onderhandsche akten, waarop het evenredig recht niet verschuldigd is en in het buitenland opgemaakte akten binnen drie maanden na de dagteekening ter registratie aangeboden, dan geschiedt de registratie gratis. Voor huiselijke papieren enz. geldt deze vrijstelling niet.
Overdrachtsrecht
Akten van overdracht onder bezwarenden titel van onroerend goed zijn onderworpen aan een evenredig recht van 2½% percent over de verkoopwaarde. De verkoopwaarde wordt geacht gelijk te zijn aan het bedrag van den prijs en de lasten.
Overdrachten binnen drie maanden na de vorige zijn vrij, die binnen 12 maanden, onderworpen aan een recht van 1/2 percent van de verkoopwaarde, vermeerderd met 2½percent van het eventueel hoogere verkoopbedrag.
Te lage opgaaf van den prijs of van de verkoopwaarde kan aanleiding geven tot het doen vaststellen van de waarde door drie onpartijdige deskundigen. Schatten dezen de verkoopwaarde ⅛ gedeelte hooger dan de opgegeven prijs of verkoopwaarde, dan is een hooge boete verschuldigd. Ruilingen van onr. zaken zijn onderworpen aan een recht van 2½ % van de verkoopwaarde van het hoogste lot (bedrag).
Scheidingen van die zaken worden veelal met overdracht gelijkgesteld.
Vrijstellingen
Vrij gesteld van het overdrachtsrecht zijn
o.a.:
a. de akten van overdracht aan gemeenten en aan in de Woningwet genoemde vereenigingen, vennootschappen en stichtingen, indien de overdracht geschiedt in het belang der volkshuisvesting;
b. de akten, waarbij gronden, voor welke wegens ontginning, droogmaking of indijking de regeling of nieuwe regeling van de belastbare opbrengst is uitgesteld, voor de eerste maal worden overgedragen binnen een termijn van 30 jaar, aanvangende met het jaar, waarop de grond voor het eerst vruchten heeft opgeleverd of tot bosch, erf of lustplaats is aangelegd;
c. de akten van schenking (deze zijn in het algemeen onderworpen aan het veel hoogere schenkingsrecht).
Verkoop aandeelen in huizenmaatschappijen
Volgens de wet van 7 Augustus 1933 zijn ten einde paal en perk te stellen aan het toenemende gebruik van den naamloozevennootschapsvorm voor overdracht van onroerend goed bepalingen vastgesteld, waarbij ter zake van verkoop van aandeelen in die naamlooze vennootschappen, van aandeelen in commanditaire vennootschappen op aandeelen en andere vennootschappen, welker kapitaal geheel of ten deele in aandeelen is verdeeld, een registratierecht verschuldigd is van 2l/2 percent.
Deze vennootschappen zijn de zoodanige, welke volgens haar naar goed koopmansgebruik laatstelijk opgemaakte en vastgestelde balans, onroerende zaken (binnen het Rijk gelegen of gevestigd) bezitten, van welke onroerende zaken de verkoopwaarde drie vierde gedeelte of meer bedraagt van het verschil tusschen de waarde van de gezamenlijke bezittingen der vennootschap en haar schulden. Onder bezittingen worden niet medegerekend de vorderingen, die bij de oprichting of latere storting op aandeelen zijn ontstaan. Uitgezonderd zijn echter de overdrachten van aandeelen in vennootschappen, die bij het einde van het boekjaar, waarover de balans is opgemaakt, een gestort kapitaal van meer dan ƒ 100.000,— hebben.
Uit het vorenstaande volgt, dat, behalve de z.g.n. huizenmaatschappijen, vele andere vennootschappen onder deze wet vallen.
Een handelszaak met een aandeelenkapitaal van ƒ 90.000,— en een verschil tusschen activa en passiva op de balans van b.v. ƒ30.000,— zal ook onder deze heffing vallen, indien zij een huis heeft van ƒ 25.000,—.
Ten einde de heffing te achterhalen, is in deze wet bepaald, dat bij overdracht van dergelijke aandeelen, zoowel de vervreemder als de verkrijger een verklaring bij den ontvanger der Registratie, binnen welks kring de vennootschap gevestigd is, moet indienen, waaruit de overdracht blijkt. Deze verklaring moet inhouden:
a. de namen en woonplaatsen van den vervreemder en den verkrijger en het tijdstip van den verkoop of de andere overeenkomst tot overdracht;
b. naam en plaats van vestiging van de vennootschap, welker aandeelen overgedragen zijn;
c. aantal aandeelen, waarop de verkoop of de andere overeenkomst tot overdracht betrekking heeft en het op die aandeelen gestorte bedrag.
Deze verklaring moet binnen een maand na de overdracht worden ingediend. Bij niet-inlevering van deze verklaring wordt het recht zoo noodig ingevorderd en verbeurt ieder dergenen, die nalatig zijn gebleven, een boete gelijk aan het vijfvoud van het verschuldigde recht, doch ten minste duizend gulden.
De vennootschap heeft de verplichting om binnen één maand, nadat de ontvanger aan die vennootschap mededeeling heeft gedaan van het ontvangen van deze verklaring, een gewaarmerkt afschrift van haar balans, welke ten tijde van den verkoop der aandeelen het laatst vastgesteld is, aan te bieden. Hierbij dient dan tevens opgaaf te geschieden van de namen en woonplaatsen van de bestuurders en commissarissen der N.V., alsmede van de onroerende goederen met de kadastrale omschrijving en de verkoopwaarde van die onroerende goederen.
Ook zonder dat een verklaring is gedaan door de partijen, kan aanleiding gevonden worden om te vermoeden, dat overdracht van aandeelen heeft plaats gehad. In dat geval
krijgt de vennootschap hiervan mededeeling. De vennootschap moet dan aantoonen, dat de overdracht niet heeft plaats gehad.
De vennootschap moet ook aangifte bij den ontvanger der Registratie doen in geval van verandering in den persoon van haar bestuurders of commissarissen of van vermindering van het aantal bestuurders of commissarissen tot één. Bij overdracht van de aandeelen binnen 3 maanden na overdracht der onroerende goederen van de vennootschap of na een vorige overdracht der aandeelen, waarvoor het volle recht is betaald, is dit registratierecht niet verschuldigd. Geschiedt de overdracht binnen 12 maanden na den inbreng of na een vorige overdracht, dan is het recht | percent.
Akte van oprichting vennootschappen en vereenigingen
Op de akte van oprichting van binnen het Rijk gevestigde naamlooze vennootschappen, commanditaire vennootschappen op aandeelen en andere vennootschappen en vereenigingen, welker kapitaal geheel of ten deele in aandeelen is verdeeld, is verschuldigd : 1°. een registratierecht van 21/2 percent van het gestorte kapitaal ;
2°. 1/4 percent van het geplaatste kapitaal, dat niet gestort is ; 3°. bij latere storting van het geplaatste kapitaal is 2¼ percent verschuldigd.
Wordt op de aandeelen meer dan het nominale bedrag gestort, dan wordt het recht over het meerdere eveneens geheven.
Recht openbare verkoopingen
Van verkoopingen van roerende zaken, in het openbaar bij opbod, afslag of inschrijving gehouden, wordt een registratierecht van 1/2 percent van de opbrengst gevorderd. Verkoopingen, gehouden door of vanwege land- en tuinbouwers, veehouders en visschers in de uitoefening van hun bedrijf, en welke gedurende ten minste zes weken van het jaar ten minste eenmaal per week in hetzelfde gebouw of op hetzelfde terrein plaats hebben en waarbij uitsluitend voortbrengselen van eenzelfden tak van bedrijf worden verkocht, zijn niet aan de belasting onderworpen.
Van de te houden verkooping moet ten minste 24 uur te voren aangifte worden gedaan bij den ontvanger der registratie. Binnen io dagen na de verkooping moet van de opbrengst eveneens aangifte worden gedaan. De notarissen en de deurwaarders zijn uitsluitend bevoegd tot het houden van openbare verkoopingen bij opbod van roerende lichamelijke zaken, met uitzondering van de goederen, behoorende aan openbare lichamen en van de voortbrengselen van eenzelfde tak van bedrijf, gehouden gedurende tenminste zes weken van het jaar en tenminste eenmaal per week in hetzelfde gebouw of terrein.
Inzage van registers enz
De inhoud der registers van registratie mag door den Rijksambtenaar niet verder bekend gemaakt worden dan voor de uitoefening van zijn ambt, voor de invordering van eenige aan den lande verschuldigde belasting of voor de toepassing van eenige wet of eenig wettelijk voorschrift wordt gevorderd. Desverlangd wordt inzage van een registratie verleend en afschrift of uittreksel daarvan afgegeven aan partijen, haar erfgenamen en rechtverkrijgenden en den openbaren ambtenaar, door wien de akte is opgemaakt, of ter registratie is aangeboden. In alle andere gevallen wordt voor het verkrijgen van inzage de machtiging van den Minister van Financiën gevorderd, ’s Rijksambtenaar is bevoegd inzage te nemen van boeken of andere bescheiden bij kooplieden en degenen, die verplicht zijn verklaringen, opgave of aangifte te doen voor het recht, verschuldigd wegens overdracht van aandeelen in huizenmaatschappijen, het oprichten van N.V.’s enz. en wegens het houden van openbare verkoopingen van roerende zaken.
