Kooplieden
Koopman is volgens het Wetboek van Koophandel (W. v. K.) degene, die daden van koophandel verricht en daarvan zijn beroep maakt, d. i. van het koopen van waren, met het doel deze in ’t groot of in ’t klein, ruw of bewerkt, weer te verkoopen, of om er ’t gebruik van te verhuren, b.v. zakken, fietsen, rijtuigen. Bovendien worden door den wetgever als daden van koophandel o.a. beschouwd:
1e. de commissiehandel;
2e. alles wat op den wisselhandel betrekking heeft;
3e. de handelingen van bankiers, makelaars, houders van administratiekantoren, van publieke fondsen, allen in hun betrekking als zoodanig;
4e. alles wat betrekking heeft op aannemingen, het bouwen, herstellen, uitrusten en het koopen en verkoopen van schepen;
Se. alle expeditiën en vervoer van koopmansgoederen;
6e. reederijen, verhuring en bevrachting van schepen; 7e. het aangaan van huur van schippers, stuurlieden en scheepsgezellen;
8e. de handelingen van cargadoors, boekhouders en andere bedienden van kooplieden ter zake van den handel van kooplieden, in wier dienst zij werkzaam zijn;
9e. alle assurantiën. (Art. 2 W. v. K.)
Koopmansboekhouden
De koopman als hiervoor bedoeld, is wettelijk verplicht van zijn vermogenstoestand en van alles, wat zijn bedrijf betreft, aanteekeningen te houden op zoodanige wijze, dat daaruit te allen tijde zijn rechten en verplichtingen kunnen worden gekend. Hij moet de gehouden boeken en bescheiden 30 jaar, de ontvangen en uitgaande brieven en telegrammen 10 jaar bewaren.
Het staat den rechter vrij aan de aanteekeningen en afschriften, ten voordeele van den koopman, die ze heeft gehouden, zoodanige bewijskracht toe te kennen, als hij in ieder geval zal vermeenen te behooren. Hieruit blijkt, dat het voor een koopman van belang is, dat hij behoorlijk boekhoudt.
Balans.
Verder is de koopman wettelijk verplicht, binnen de eerste zes maanden van elk jaar een naar de eischen van zijn bedrijf ingerichte balans op te maken en deze eigenhandig te onderteekenen. Ook deze balansen moet hij 30 jaar bewaren.
Koopman in den zin der H. R.-wet.
In art. 2 der Handelsregisterwet wordt een ruimere omschrijving van het begrip „koopman” gegeven, met het oog op de inschrijving in het Handelsregister. Onder koopman wordt daar bovendien verstaan ieder, die zijn beroep uitoefent van eenigen tak van handel of nijverheid in den ruimsten zin. Er volgen dan eenige uitzonderingen, o. a. straatventers, die tevens geen winkel houden, kleine handwerkslieden, die niet meer dan een bij K. B. te bepalen aantal personen in hun bedrijf hebben, handelaren met minder dan ƒ 2000,— inkomsten volgens de belastingen over de laatste drie jaren, land- en tuinbouwers en visschers, die alleen verkoopen, wat in hun onderneming wordt voortgebracht of gevangen.
