Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 08-02-2017

Gerrit Krol

betekenis & definitie

Nederlands romanschrijver en essayist (1934-2013; Constantijn Huygensprijs 1986, P.C.Hooftprijs 2001). Zijn eerste werken waren nog tamelijk traditioneel: de roman De rokken van Joy Scheepmaker (1962; geheel herzien in 2004), de verhalenbundel Kwartslag (1964) en de novelle De zoon van de levende stad (1966).

In 1967 veranderde dat totaal met Het gemillimeterde hoofd. Vanaf dit boek ‘gaan in Krols werk ideeën een zo belangrijke rol spelen dat zij destructief beginnen te werken op het verhaal’ (Tom van Deel). Toen het boek verscheen, wist men niet goed wat men nu eigenlijk in handen had: een roman, een bundel overpeinzingen, misschien zelfs een wetenschappelijk werk gezien de noten, de index en de samenvatting in het Engels? Sommige kranten lieten het bespreken door een wiskundige vanwege de formules die erin staan. Veel later schreef Piet Grijs over dit boek en over De ziekte van Middleton (1969):

Twaalf jaar geleden viel er een meteoor in de verkroosde vijver van de Nederlandse literatuur. Ik zag hem vallen en dacht: nu wordt alles anders. (...) Tien jaar geleden viel er waarachtig in diezelfde vijver weer een meteoor. Deze leek tenminste ergens op: namelijk op de vorige.
Het beste kunnen deze en latere boeken opgevat worden als romans in collagevorm: het verhaal geeft telkens aanleiding tot overpeinzingen, kleine essays, aforismen, illustraties; omgekeerd geldt dat de verhalende elementen gezien kunnen worden als illustratiemateriaal bij de beschouwende delen. Heel vaak hebben die laatste te maken met moeilijke logische en filosofische taalproblemen en met de bètawetenschappen. ‘Van de hedendaagse Nederlandse schrijvers heeft Gerrit Krol ongetwijfeld de grootste belangstelling voor de exacte vakken.’ (Max Pam) In de boeken zijn ook zeer veel autobiografische elementen verwerkt, vooral over zijn gezinsleven en zijn beroep (Krol is informaticus). Dit door elkaar lopen van genres en stijlen is kenmerkend voor het postmodernisme.

< >