Een oorlog om de machtspositie in het Verre Oosten.
Directe aanleidingen tot de oorlog waren de Russische weigering Mantsjoerije te ontruimen dat het na de Bokseropstand had bezet, en de uitbreiding van de Russische invloed in het noorden van Korea. Onderhandelingen over deze geschilpunten werden in februari 1904 afgebroken. Zonder voorafgaande oorlogsverklaring viel Japan de Russische vloot aan. De strijd concentreerde zich op Port Arthur en Zuid Mantsjoerije. In februari-maart 1905 leden de Russen een zware nederlaag bij Moekden. Eind mei werd de Russische Oostzeevloot, die naar het Verre Oosten was gestuurd, in de Straat van Tsoesima vernietigd. Na bemiddeling van de Amerikaanse president Theodore Roosevelt werd op 5 september 1905 de vrede van Portsmouth gesloten. Rusland erkende onder meer het Japanse protectoraat over Korea. Voor het eerst sinds eeuwen had een niet Europees volk een Europees volk verslagen. In Rusland leidden de nederlagen tegen Japan tot de revolutie van 1905.
