Gepubliceerd op 13-06-2017

Mossadek, Mohammed Hedayat (1880-1967)

betekenis & definitie

Iraans politicus die van 1951-53 als dictator in Iran regeerde.

Mohammed Mossadek studeerde rechten in het Zwitserse Neuchâtel. Hij bekleedde onder sjah Reza Khan Pahlevi tussen 1921-25 verschillende ministersposten. Door een aanvaring met de sjah verliet hij de politiek. Na het aantreden van de nieuwe sjah Mohammed Reza Pahlevi in 1941, werd hij in 1944 lid van het parlement. In 1950 richtte hij het Nationale Front op, een partij die zich uitgesproken anti-Brits opstelde. De partij was tegen de westerse beïnvloeding van Iran. Mossadek werd lid van de oliecommissie van het Iraanse parlement die voorstander was van nationalisatie van de Britse oliebelangen in Iran.

Op 15 maart 1951 nationaliseerde het Iraanse parlement de Anglo-Iranian Oil Company. Acht dagen eerder was premier Razmara vermoord. Het parlement dwong de sjah Mossadek in diens functie te benoemen. Door de nationalisatie kwam Iran in botsing met de Britten; Mossadek werd onder de Iraanse bevolking echter bijzonder populair. Hij reisde naar de Verenigde Naties om het standpunt van de Iraanse regering uit te leggen.

In 1952 trad Mossadek af na een conflict met de sjah over het ministerie van Oorlog, dat Mossadek wilde beheren. Zijn aanhangers lokten bloedige rellen uit. Na drie maanden benoemde de sjah Mossadek opnieuw tot premier. Toen Mossadek dictatoriaal ging optreden en de positie van de sjah probeerde te ondermijnen, werd hij opnieuw ontslagen. Hij weigerde af te treden, waarop de sjah naar het buitenland uitweek. Kort na het vertrek van de sjah werd generaal Zahedi premier. Deze maakte binnen twee dagen een eind aan het bewind van Mossadek en herstelde de sjah in zijn waardigheid. Mossadek ging voor drie jaar de gevangenis in; na zijn vrijlating in 1956 werd hij in zijn landhuis onder toezicht geplaatst.

< >