Brief die prins Bernhard aan de nazi-top geschreven zou hebben, waarin hij zou hebben voorgesteld hem met het stadhouderschap over Nederland te belasten. Het al dan niet bestaan van de stadhoudersbrief heeft na de oorlog tot veronderstellingen geleid.
Voor het bestaan van een dergelijk schrijven is tot nu toe echter geen enkel bewijs gevonden.Na de Tweede Wereldoorlog kwamen vanuit kringen rond voormalig dubbelspionne Leonie Brandt geruchten naar buiten over een brief die prins Bernhard in 1942 aan de nazi-top (mogelijk H. Himmler) zou hebben geschreven. Hierin zou hij hebben aangeboden om het stadhouderschap over Nederland als onderdeel van het Duitse Rijk te vervullen. Leonie Brandt werkte na de oorlog op het Bureau Nationale Veiligheid. Zij gaf aan dat E. Schöngarth, voormalig ‘Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des SD’, haar tijdens verhoren over de brief verteld had, maar hiervan is niets in de verslagen vastgelegd.
Het verhaal is vermoedelijk terug te voeren op Abwehr-agent dr. Michael Graf Soltikow. Eind jaren zeventig ten tijde van de affaire rond oorlogsmisdadiger Pieter Menten en het overlijden van Leonie Brandt kwam de stadhoudersbrief opnieuw in het nieuws. Onder meer Nieuwe Revu, De Telegraaf en Vrij Nederland gingen op zoek naar de feiten omtrent de brief, maar boekten geen resultaat. Het verschijnen van de thrillerroman Omwille van de troon (2002) van Tomas Ross, waarin de brief een centrale rol speelt, leidde tot een heropening van de discussie in de media, mede gevoed door een dreiging met gerechtelijke stappen vanuit de Rijksvoorlichtingsdienst. De historische studie over het leven van Leonie Brandt van NlOD-medewerker G.
Aalders (2003), waarin de brief opnieuw ter sprake kwam, zorgde wederom voor ophef. Prins Bernhard heeft het bestaan van de brief altijd met klem ontkend, onder andere in een aan de Volkskrant gerichte brief van 7 februari 2004. Eind 2004 heeft prof.mr. E.J.H. Schrage op grond van een onderzoek naar beschuldigingen van nazi-sympathieën aan het adres van prins Bernhard en zijn moeder naar voren gebracht dat het uiterst onwaarschijnlijk is dat prins Bernhard zich als stadhouder aan de nazi’s heeft aangeboden. Schrage wees erop dat prins Bernhard door zijn keuze voor de geallieerden in Duitsland als landverrader werd beschouwd en beschimpt, en dat de prins zich daarvan ten zeerste bewust was.
Zie ook Bernhard Prins der Nederlanden >Tweede Wereldoorlog.
